Het staalbedrijf zette drie pijlers op om de problematiek aan te pakken: geur, geluid en stof. "Onze eerste gedachte was: dit roepen we een halt toe", vervolgt Tjeerd. Er werd een bedrag van 100 miljoen euro vrijgemaakt om emissies van geur, stof en geluid te reduceren. Dat budget was snel op. In 2020 maakte Tata Steel de balans op van de eerste maatregelen. Tjeerd: "We hoopten voldoende impact te hebben gemaakt, maar het was in feite slechts het topje van de ijsberg. Toen zijn we direct begonnen met het vervolg."
Dat vervolg kreeg de voor Iv bekende naam Roadmap Plus. De milieu-installatie bij de pelletfabriek is daar het grootste onderdeel van. Deze installatie bestaat uit twee delen: de ontstoffingsinstallatie en de DeNOx-installatie. Die eerste is inmiddels geïnstalleerd en wordt momenteel getest. De DeNOx-installatie is het laatste 'kunstje' uit de Roadmap Plus. Deze moet zorgen voor een reductie van circa 30 procent van de uitstoot van stikstof (NOx) van het gehele terrein. De ontstoffingsinstallatie draagt bij aan een reductie van de uitstoot van fijnstof (circa 35 procent), zware metalen (55 procent) en lood (70 procent). Tata Steel zegt er wel bij dat deze percentages nog gevalideerd zullen worden door externe metingen.

Vanzelfsprekend zijn de reducties van de uitstoot een cruciale voorwaarde voor het rondkrijgen van de business case. Want niet rendabel zijn, betekent sluiten. Dat scenario geldt ook wanneer niet verduurzaamd wordt en de uitstoot van gassen, geuren en stoffen niet daalt. In die zin is het zijn van 'een goede buur' ook een vereiste in zo'n traject, stelt Tjeerd. "Dat is een standaard, hoewel dat moeilijk te vertalen is naar harde eisen en getallen. Maar wat we ermee bedoelen is: wat kan er over 5 of 10 jaar verplicht zijn, maar kunnen we nu al wel oppakken om de omgeving te helpen?"

Vincent Waanders is vanuit het ingenieursbureau van Tata Steel (PTC) projectmanager van de Roadmap Plus. Het door Tjeerd geschetste pad wordt door hem verder uitgestippeld. Daarbij is gekozen voor de weg met een zo snel mogelijke impact op de omgeving. "Het ontwerpproces en de levertijden voor de DeNOx-installatie nemen veel tijd in beslag, daarom is deze in 2025 pas gereed. We hebben ervoor gekozen om de ontstoffingsinstallatie alvast te installeren om nu al effect te zien."

Dat er veel gebeurt, zichtbaar en onzichtbaar, is duidelijk. Dat de druk van buitenaf en de roep om nóg sneller te werk te gaan er is, is net zo evident. Vincent: "Op verjaardagen gaat het er natuurlijk vaak over. Het is dan heel fijn om uit te kunnen leggen dat je er echt mee bezig bent. Engineers zitten heel dicht op het project en zien het met eigen ogen, maar als je er verder vanaf staat, komt het minder goed binnen. Daarom is het belangrijk dat we de boodschap dat we met man en macht bezig zijn om te vergroenen, schoner te worden en te verduurzamen, blijven herhalen. Op de lange termijn zal dat werken. Op de korte termijn zullen we het onbegrip en de frustratie moeten accepteren."

Stug doorgaan, dus. Dat is een uitdaging, want terwijl het terrein zienderogen veranderingen ondergaat, moeten de processen door kunnen draaien. "De complexiteit van deze opgave zit in alle dimensies", vervolgt Vincent. Het totale project heeft een brownfield-karakter. Dat wil zeggen: nabij operationele activiteiten waarbinnen Tata Steel alle veranderingen door moet voeren. "Je kunt dus niet vrij klussen. Dat heeft directe invloed op hoe je de engineering aanpakt en voltooit. Dan is het heel fijn dat we samenwerken met ingenieurspartijen zoals Iv, die snappen waar de risico's zitten en hoe we dit samen tot een goed einde kunnen brengen."

Iv werkt al jaren op het terrein van Tata Steel. Die kennis is noodzakelijk, meent Vincent. "Dat we al jarenlang samenwerken, heeft invloed. We hebben een duurzame relatie met Iv, waardoor ze aan een half woord genoeg hebben. Het is heel fijn als je met externe partijen werkt die het terrein op hun duimpje kennen, hier hun eigen netwerken hebben en weten bij wie ze moeten zijn. Dat scheelt ons gigantisch veel werk, voorkomt misverstanden en er zit een zelfcorrigerend vermogen in. Gechargeerd zou je kunnen zeggen: al zouden wij de verkeerde vraag aan Iv stellen, dan komen ze door expertise en ervaring alsnog met de goede antwoorden."

De installatie van de onstoffingsinstallatie is een mijlpaal voor Tata Steel en een zichtbare verandering op het terrein. Vincent: "Volgend jaar ben ik 25 jaar in dienst, dit is absoluut een hoogtepunt." Niet alleen voor de omgeving, ook voor medewerkers van het staalbedrijf doet dit veel, merkt de projectmanager. "Iedereen wil hier een succes van maken. Dit soort mijlpalen zijn echt gratis brandstof voor de teamspirit en loyaliteit. Je voelt dat dit bijdraagt aan de uiteindelijke oplossing."

Het Roadmap Plus-programma nadert hiermee voltooiing, maar het werk is nog lang niet klaar. Ook de komende jaren zal Tata Steel veel investeren in de weg naar groen staal met het HeraCless-programma, dat inmiddels ook loopt. Ook daar speelt Iv een grote rol in, met het gereed maken van het terrein en het treffen van voorbereidingen om uiteindelijk een Direct Reduced Iron-plant (DRI) te plaatsen, waarmee groen staal wordt gemaakt.

Het zijn trajecten van de lange adem. "Maar stoppen is nooit een optie", vinden beiden. "Het gaat ons lukken. De impact op de continuïteit van Tata Steel is gigantisch. Niet alleen voor onze banen, maar voor de hele keten. Mensen leren hier een vak, de economie wordt gestimuleerd. Het behoud van kennis, opleiding en vakmanschap is ontzettend belangrijk. Dit is veel meer dan het maken van plakken staal."