Dutch |English nl | en
Nieuwe familie hoogspanningsmasten om groene energie het land in te krijgen Iv-Consult

Nieuwe familie hoogspanningsmasten om groene energie het land in te krijgen

Het opwekken van groene zonne- en windenergie, zowel op zee als aan land, zit in een stroomversnelling. Nederland leunt steeds meer op het gebruik van duurzame energiebronnen. Dat moet ook, want wereldwijd is tijdens de klimaattop in Parijs afgesproken dat de uitstoot van broeikasgassen in 2050 met in ieder geval 95% afgenomen moet zijn. Die groeiende vraag leidt echter wel tot nieuwe uitdagingen, want hoe komt die grote hoeveelheid opgewekte groene energie uiteindelijk onze huiskamers en bedrijven binnen?

Hoogspanningsverbinding Borssele-Tilburg
Momenteel zit het elektriciteitsnet behoorlijk vol en daarom werkt netbeheerder TenneT aan een nieuwe hoogspanningsverbinding tussen Borssele en Tilburg. TenneT heeft Iv-Consult in de arm genomen voor het uitvoeringsontwerp van achttien type hoogspanningsmasten tussen Rilland en Tilburg. Voor zowel TenneT als Iv-Consult is dit een primeur; in voorgaande projecten is het uitvoeringsontwerp bij de aannemer ondergebracht. Nu heeft TenneT ervoor gekozen om deze projectfase voorafgaand aan de gunning zelf te doen. Aan Iv-Consult de taak om de masten tot in detail uit te werken.

De nieuwe mastfamilie wordt gebruikt voor de geplande hoogspanningslijn van 380 kV (380.000 volt) tussen Borssele en Rilland. In het eerste deel van de hoogspanningslijn tussen Borssele en Rilland zijn stalen buismasten van het type Wintrack gebouwd. Voor het tweede deel heeft TenneT in samenspraak met de omgeving gekozen voor toepassing van vakwerkmasten. Vanwege strikte eisen op het gebied van elektromagnetische velden konden bestaande ontwerpen van vakwerkmasten niet worden gebruikt en moest een nieuwe mastfamilie worden ontworpen. 

Een enkele vakwerkmast bestaat uit honderden onderdelen en duizenden bouten die samengesteld moeten worden tot een geheel.

Niet eerder heeft Iv-Consult zo’n opdracht uitgevoerd voor TenneT. Het project is omvangrijk: een enkele vakwerkmast bestaat reeds uit honderden onderdelen en duizenden bouten die samengesteld moeten worden tot een geheel. Met meerdere masttypes, waarbij sommige delen in verschillende types terugkomen, is er nog meer complexiteit. Dit betekent werk aan de winkel als het gaat om engineering, maar ook het reken- en tekenwerk om tot een Definitief Uitvoeringsontwerp en werkplaatstekeningen te komen. De engineering en het rekenwerk vinden plaats in Papendrecht, het maken van de werkplaatstekeningen gebeurt bij Iv-Consult in Kuala Lumpur (Maleisië). 

Veel factoren
Casper van der Pol, projectmanager vanuit Iv-Consult, kijkt op het project terug: “De planning was vrij strak, maar we hebben alle deadlines gehaald. Daar ben ik echt hartstikke trots op.” Casper was als projectmanager vanzelfsprekend verantwoordelijk voor het halen van deadlines en de technische begeleiding. “Dat is een mooie rol. En het project klinkt vrij simpel, maar dat valt nog tegen. Zo vindt TenneT veiligheid in al zijn facetten een belangrijk onderwerp, niet alleen voor wat betreft sterkte, maar ook tijdens gebruik en in de uitvoering. Veilige klimwegen en bordessen zijn evident, maar ook het vermijden van scherpe randen, dat onderdelen veilig gehesen en gemonteerd kunnen worden en meer van dat soort aspecten. Daarnaast verwachten zij een sterk veiligheidsbewustzijn van de partijen waarmee zij samenwerken. Hen wordt gevraagd mee te doen aan de Safety Culture Ladder en zich te kwalificeren voor trede 3. Wij zijn op dit moment bezig met dat traject.”

Het TenneT team heeft naast de technisch inhoudelijke begeleiding nog vele zaken waar ook nu, tijdens de eerste fases van de realisatie, rekening mee gehouden moet worden. Want het project is ingrijpend: een deel van de masten binnen het traject Rilland - Tilburg is nieuw en komt dus op plekken waar eerder geen mast heeft gestaan. Ook nu nog kan het noodzakelijk zijn het tracé iets te veranderen waardoor weer overlegd moet worden met veel stakeholders. Dit kan betekenen dat ook in de ontwerpen aanpassingen gemaakt moeten worden.

Het in eigen beheer uitvoeren van het uitvoeringsontwerp betekent een verschuiving van uitvoeringsrisico’s.

Communicatie is cruciaal
Casper: “Het fijne is dat TenneT altijd een dialoog wil hebben. Zowel met ons als met de omgeving. Wij worden gevraagd om kritisch naar het project te kijken, zowel op technisch vlak als qua planning. Het maken van een realistische, logische planning hoort daar ook bij. Het scheelt dat we een jaar lang hebben aangetoond dat we ons daaraan kunnen houden: doen wat we beloofd hebben. Daardoor is dit eigenlijk fantastisch verlopen.”

Ook TenneT kijkt tevreden terug op de samenwerking en het werk van Iv-Consult. “Het in eigen beheer uitvoeren van het uitvoeringsontwerp betekent een verschuiving van uitvoeringsrisico’s, die normaal bij de aannemer liggen, naar de opdrachtgever. Het vraagt specifieke kennis en kunde in de uitwerking om alle risico’s af te dekken”, zegt Edmon Gharh Beklo, lead engineer bij TenneT. 

De heldere communicatie was van grote waarde om aanpassingen en andere ontwerpwijzigingen snel op te lossen. Door de deskundigheid van Iv-Consult heeft TenneT er groot vertrouwen in dat het eindproduct in de vorm van 3D-modellen, tekeningen en duizenden werkplaatstekeningen eraan zal bijdragen om in een vlot tempo de benodigde masten te produceren.”  

“We kijken met tevredenheid terug op hoe Iv-Consult het project heeft aangepakt en op een systematische wijze de producten heeft opgeleverd. De heldere communicatie was van grote waarde om aanpassingen en andere ontwerpwijzigingen snel op te lossen. Door de deskundigheid van Iv-Consult heeft TenneT er groot vertrouwen in dat het eindproduct in de vorm van 3D-modellen, tekeningen en duizenden werkplaatstekeningen eraan zal bijdragen om in een vlot tempo de benodigde masten te produceren.” 

Het begint en eindigt bij afstemming
Bij het ontwerpen van nieuwe elektriciteitsmasten komt veel afstemming kijken. Rick van Andel is vanuit Iv-Consult coördinator van het tekenwerk. Van het controleren van modellen tot het schakelen tussen Papendrecht en Kuala Lumpur. Dynamisch, vindt Rick. “Informatie overdragen is cruciaal. Als er iets wijzigt vanuit de opdrachtgever, moet dat bij de collega’s in Maleisië terechtkomen omdat tekeningen moeten wijzigen. Komt er een nieuwe plaat op een constructie of wijzigt de dikte? Dan moet dat overal worden doorgevoerd. Want uiteindelijk wordt er in Maleisië heel belangrijk werk gedaan: die tekeningen worden straks gebruikt om het te maken en te bouwen.”  Voor Iv-Consult is het werken aan vakwerk hoogspanningsmasten nieuw. Staal is staal en dus past dat in het straatje van het ingenieursbureau. Rick: “Tachtig procent is staal, die laatste twintig procent is echt specifiek voor masten.”

Als het gaat om engineering is Iv-Consult verantwoordelijk voor het uitvoeringsontwerp, op basis van een eerder gemaakt hoofdontwerp vanuit DNV uit Arnhem, het vroegere KEMA. Collega Jeroen Alblas, lead engineer binnen het TenneT-project, vult aan: “Masten zijn ingewikkelde stalen constructies, doordat ze op bepaalde punten heel gedetailleerd zijn. Bijvoorbeeld bij de aansluitingen. Doordat je zoveel in detail werkt, is het belangrijk om het overzicht en het grotere plaatje te blijven zien. Met name in de eerste maanden hebben we echt de tijd genomen om het direct goed te doen. Het opstartwerk is bepalend geweest voor het verloop van het project. Als je te snel van start gaat, achtervolgt dat je bij volgende masten ook weer. Ik denk dat we dat goed hebben ingeschat.”

Het is een groot project, maar als je binnen het grotere plaatje van TenneT denkt, is het nog véél omvangrijker.

Het grotere plaatje
Momenteel werkt Iv-Consult nog aan uitvoerings-ontwerpen van drie extra hoogspanningsmasttypes voor TenneT, die in principe niet binnen de scope vielen. “Dat is een groot compliment”, vindt Casper. “Het was nieuw voor ons, maar het is gebleken dat we daar niet van in paniek raken. De vorm van het staal maakt ons niet zoveel uit. Wat voor ons wel interessant was, is de manier van werken. Het is een groot project, maar als je binnen het grotere plaatje van TenneT denkt, is het nog véél omvangrijker. Dat maakt het ontzettend dynamisch.” 

Casper kijkt met plezier terug op de afgelopen periode. “Van alle projecten die ik in 18 jaar heb uitgevoerd, was dit misschien wel de leukste. Het was gigantisch veel werk en de druk zat erop, maar de communicatie met TenneT en de open cultuur maakten het heel fijn werken. Als dit altijd zo gaat, zul je mij nooit overspannen krijgen.”