De gemeente Amsterdam is in het vorige decennium een programma gestart om de uitstoot van vaartuigen binnen de stadsgrenzen te verlagen. Waternet, vlooteigenaar en opdrachtnemer van de gemeente, heeft daarop het initiatief genomen om de eigen vloot te verduurzamen. Niet alleen zodat de grachten schoon en veilig blijven, maar ook om het werk op een zo duurzaam mogelijke wijze te doen. Bovendien waren de schepen aan vervanging toe: zowel economisch als technisch was de levensduur van de vloot verstreken. 

Raamcontract
De timing van dit programma kon voor Iv-Water haast niet beter. In 2017 werd een raamcontract getekend met Waternet. Daaronder vielen verschillende type opdrachten die direct aansluiten bij de activiteiten van Iv-Water, zoals het aanpassen van drinkwaterproductiebedrijven en afvalwaterzuiveringen. Eén van de uitvragen betrof een heel ander onderwerp, namelijk het elektrificeren van één van de boten die de grachten reinigt. Een mooie uitdaging, die in 2017 al volop in ontwikkeling was. Maar daar bleef het niet bij. Uiteindelijk werden negen verschillende vaartuigen gemoderniseerd en/of nieuw gebouwd. Iv-Water voerde het projectmanagement uit inclusief het leveren van specialistische technische kennis. Kortom: een uitgebreid, langdurig project met veel verantwoordelijkheid. 

Omvangrijk project
In veel opzichten is het project voor Waternet een bijzondere gebleken. Allereerst vanwege de opdrachtgever zelf: Waternet beheert de gehele watercyclus binnen Amsterdam. Van afvalwaterverwerking tot drinkwaterbereiding en van peilbeheer tot het op afstand bedienen van bruggen. Daarnaast valt ook vuilverwijdering onder de verantwoordelijkheid van Waternet. Voor het elektrificeren van de vloot heeft Iv-Water, naast het algehele projectmanagement, een adviserende rol gehad in de definitiefase, de ontwerpfase, de voorbereidingsfase en de realisatiefase. In die laatste fase - het (om)bouwen van de vloot van Waternet - is Iv specifiek gevraagd voor directievoering en begeleiding van de uitvoering, inclusief het testen. 

Alle disciplines in huis
Een unieke klus voor Iv-Water, vindt adjunct-directeur Paul Kloet: “Toen we het raamcontract tekenden, hadden we geen rekening gehouden met een opdracht als deze. Dit is niet iets wat we heel vaak doen. Maar we hebben wel de expertise op onze afdeling EI&A (Electrical Instrumentation & Automation) om Waternet met deze opgave te helpen. Daarnaast zijn er binnen Iv-Groep diverse andere disciplines waarop we konden terugvallen. Niet alleen wat betreft expertise maar ook voor de benodigde capaciteit.”

Robert Hamelink, werkzaam bij Iv-Industrie, werd aangesteld als projectmanager. “Als projectmanager is het vooral heel uitdagend en leerzaam om met verschillende mensen, bedrijven en afdelingen te praten. Dit geldt zowel voor de stakeholders binnen de Waternet organisatie als daarbuiten. Elke stap die je zet, moet je aan iedereen kunnen uitleggen. Zowel procesmatig als aan de kant van projectcontrol: getallen in de rapportages moeten kloppen zodat je kunt onderbouwen dat je controle hebt over het project. Daar hou ik van.”

Geavanceerde programmering
Inhoudelijk vindt Robert het project van Waternet complex, maar mooi. “Bij elektrificatie komt veel meer kijken dan je misschien denkt. Je kunt een dieselmotor vervangen voor een elektromotor, maar daarmee ben je er nog niet. Zo’n vaartuig had vroeger - oneerbiedig gezegd - een motor en een hendel. Nu: een compleet elektrische voortstuwingsinstallatie inclusief softwaresysteem met geavanceerde programmering. Alles op zo’n vaartuig moet met elkaar ‘praten’: van software, alle benodigde soorten (nood)batterijen, omvormers, stuursystemen, walstroomvoorziening tot en met de marifoon aan toe, álles. En om ervoor te zorgen dat het systeem niet zomaar in storing schiet, dient de programmering dusdanig te zijn dat er een robuust systeem wordt opgeleverd.” Paul: “En op een bestaand vaartuig is de integratie van alle benodigde onderdelen een hele uitdaging, met name gezien de beperkte ruimte voor een hybride installatie en de benodigde accupakketten.”

Door de veelzijdigheid aan betrokken partijen is de afgelopen jaren met name de afstemming en de manier van het opleveren van ontwerpen cruciaal geweest. Want wat op een computer als ontwerp is bedacht, moet uiteindelijk in de engineering en tijdens de realisatie (de bouw) ook nog kloppen en duidelijk zijn. “Vanuit de opdracht voor één schip zijn we uiteindelijk in dit volledige programma terechtgekomen”, legt Paul uit, “en werden we verzocht het project ook te managen en alle fases goed op elkaar af te stemmen, binnen alle partijen. Daar ben ik wel trots op en dankbaar voor. Deze kans krijg je niet zo vaak.” 

Het eindresultaat
Het resultaat is inmiddels dat het gros van de Waternet-vloot hybride of volledig elektrisch door de Amsterdamse grachten vaart. Voor Iv zit het project er inmiddels op: hoewel er hard gewerkt wordt aan de afronding van het laatste vaartuig is het belangrijkste werk achter de rug.

Robert en Paul kijken met veel plezier terug op het project. Paul: “Voor ons (Iv-Water) is dit een uitzonderlijk project. We hadden destijds al vanuit EI&A de wens om hierbij aan te haken, maar onze rol is gegroeid, juist ook door de expertise en capaciteit binnen heel Iv. Dat was een groot voordeel.” Dat laatste beaamt Robert: “We zijn gewend om binnen Iv-Groep naar andere divisies te kijken en projecten gezamenlijk op te pakken als de situatie daarom vraagt. We zijn uiteindelijk één team geworden dat de uitdagingen echt samen te lijf is gegaan, met een mooi eindresultaat!”