Duurzame cyclus van stalen bruggen

Nederland staat de komende jaren voor een grootschalige opgave: de aanpak van vele (naoorlogse) stalen bruggen die, nu of straks, niet meer voldoen aan de hedendaagse of toekomstige functionele eisen van verkeer en beheer. Welke aanpakmogelijkheden zijn er? Vervanging door compleet nieuwe bruggen, renoveren óf renoveren en herplaatsen volgens het nieuwe concept van de ‘Doorschuifbrug’? Iv-Consult participeert in een team van bedrijven dat handen en voeten geeft aan dit innovatie en duurzame concept volgens de 'people, planet, profit'-gedachte.

Het concept van de ‘Doorschuifbrug’ voorziet in de vervanging van een oude, te renoveren stalen brug,
door een stalen brug die in een eerder stadium is gerenoveerd of nieuw is gebouwd. De bestaande brug
wordt verwijderd en elders, buiten het verkeersnet, gerenoveerd. Na renovatie en desgewenste
toevoegingen van nieuwe technische voorzieningen, zoals een intelligent monitorsysteem om de conditie
van de brug te bewaken, gaat de brug over het water naar zijn nieuwe locatie om daar wederom een andere bestaande brug te vervangen. De bestaande brug wordt tevens verwijderd en gerenoveerd. Op deze manier ontstaat er een duurzaam doorschuifsysteem: een kringloop van hergebruikte stalen bruggen. Bedenker van het concept Hans van Pelt, directeur van Expericon b.v. en voorzitter van Bouwen met Staal, liep al langer rond met een idee voor een concept dat de bouw-publieke aandacht voor de voordelen van renovatie, en daarmee het behoud van stalen bruggen, zou activeren en versterken. De achterliggende filosofie: denk niet te snel aan nieuwbouw en overweeg op zijn minst het vaak gelijkwaardige, soms zelfs betere, alternatief van hergebruik en renovatie.

Brief van minister als katalysator

Begin 2017 stuurde toenmalig minister Schultz van Haegen van Infrastructuur & Milieu een brief aan
de Tweede Kamer. Deze werkte als een katalysator voor het ontwikkelen van een concept. Mede door
problemen met de Merwedebrug bij Gorinchem maakte de minister in deze brief bekend extra budget
vrij te maken voor het vervangen van naoorlogse stalen bruggen door nieuwe betonnen exemplaren.
Naderhand nuanceerde de minister haar voornemen, maar staal-minnend Nederland had haar weerwoord all paraat.

Zo deed Rob van de Waal, algemeen directeur Iv-Groep, in het voorjaar van 2017 via diverse bouwmedia de oproep om bestaande stalen bruggen niet in de ban te doen. Neem bijvoorbeeld de Erasmusbrug of de dieprode spoorbrug van de Hanzelijn. Ze zijn mooi, vaak iconen in het landschap en moeten juist daarom worden gekoesterd.

Lagere milieubelasting en minder hinder

Grondgedachte van het concept is dat bestaande stalen brugconstructies zich bij uitstek lenen voor
hergebruik vanwege hun relatief lage gewicht en de eigenschappen van het materiaal staal. Dit betekent
a priori vermindering van milieubelasting als gevolg van bouwactiviteiten en transport. Immers, complete
constructies na renovatie hergebruiken, bespaart de inzet van grondstoffen en energie en vermindert
emissies die de productie van materialen en het bouwen van nieuwe bruggen met zich meebrengt.

De gebruikelijke wijze van renovatie van bruggen gebeurt veelal in situ, wat gepaard gaat met de
afsluiting van rijstroken. Echter, door de bestaande brug uit te nemen en elders op een werf van een
staalconstructiebedrijf op te knappen wordt deze verkeershinder drastisch beperkt. In plaats van een
stremming van maanden, in de een of andere richting, volstaat nu een stremming van ongeveer een week
voor de gehele brug. Binnen dit tijdsbestek wordt de oude brug gedemonteerd, uitgevaren en zijn plaatsvervanger ingevaren en gemonteerd. Dat kan direct op de bestaande fundering óf – voordat de vervanger geplaatst wordt – op aangepaste of nieuwe pijlers en landhoofden.

Alternatieven en haalbaarheid

Zou het concept van de ‘Doorschuifbrug’ ook geschikt zijn voor bruggen in beton of hout? Wie weet, maar de ‘Doorschuifbrug’ komt tot volle wasdom bij toepassing op bruggen van staal. Een stalen brugconstructie laat zich immers snel en effciënt demonteren en mede dankzij het geringe eigen gewicht relatief eenvoudig vervoeren naar de renovatielocatie en ten slotte naar de nieuwe eindbestemming.
Om de haalbaarheid van het concept in de praktijk te illustreren, neemt het team van de ‘Doorschuifbrug’
de oudste Van Brienenoordbrug ter hand. Zoals bekend, is deze icoon dringend aan renovatie toe.
Bij een Doorschuifbrug-renovatie wordt deze brug gedemonteerd, uitgevaren en direct vervangen door een ‘nieuwe’ brug. Na renovatie neemt de Van Brienenoord de functie over van de verouderde Keizersveerbruggen in de A27. Hiermee wordt direct voorzien in zes rijstroken in combinatie met een grotere doorvaartbreedte voor de scheepvaart passend binnen de uitbreiding van de A27. Op hun beurt nemen de gerenoveerde Keizersveerbruggen het stokje over van de verouderde verbinding in de N233 over de Lek bij Rhenen.

Circulair renoveren

Het team van de ‘Doorschuifbrug’ is overtuigd van de mogelijkheden en pluspunten van het concept voor het systematisch en ‘circulair’ renoveren van stalen bruggen. Volgende stap van het team is ook
de opdrachtgevers – eigenaren en beheerders – van bruggen te overtuigen. Dit laatste niet zozeer voor de
‘Doorschuifbrug’ in het bijzonder, als wel de aanzet tot een dialoog en het creëren van draagvlak voor het idee dat oude stalen bruggen een tweede leven verdienen. Het team van de ‘Doorschuifbrug’ bestaat uit de bedrijven Expericon, Hollandia Infra, Iv-Consult en Mammoet.

Doorschuifbrug rekent definitief af met overlast renovatie stalen bruggen

Wij zijn altijd op zoek naar nieuw talent. Hoe kan jij ons versterken? Werken bij Iv betekent elke dag werken aan uitdagende en afwisselende projecten. Op kantoor of op locatie. Bekijk snel of er in jouw specialisme een uitdaging te vinden is!