Hoe de Rotterdamse haven duizendknoop-vrij wordt gemaakt

Een unieke oplossing

Er zijn geen halve maatregelen als het gaat om het bestrijden van de Japanse duizendknoop. De plant werd tot vorig jaar nog als sierplant bij tuincentra verkocht, maar zorgt in de openbare ruimte voor veel schade. Ook in het Rotterdamse havengebied. Een passend bestrijdingsmiddel dat effectief én betaalbaar is, dat was er nog niet. Havenbedrijf Rotterdam N.V. (HbR), Iv en Bureau Stadsnatuur Rotterdam zijn na diverse experimenten wel tot een voor Nederland unieke oplossing gekomen, die werkt voor het havengebied. In december 2019 is het eerste duizendknoopdepot aangebracht. Dat depot heeft zijn succes inmiddels bewezen.

Uiterst zorgvuldige bestrijding

Havenbedrijf Rotterdam ervaart serieuze problemen van de duizendknoop. De plant groeit dwars door kades en oevers heen, tast landhoofden van bruggen aan en ondermijnt andere kunstwerken.  Als hier niets aan zou worden gedaan, kan de duizendknoop leiden tot gevaarlijke situaties met als mogelijk gevolg economische en materiële schade die hoge kosten met zich meebrengen. Zeker in een gebied waar veiligheid en continuïteit van essentieel belang zijn, is het dan ook zaak dat verdere verspreiding wordt tegengegaan en dat de plant wordt bestreden. Maar de vraag is: hoe bestrijd je de duizendknoop effectief en tegen acceptabele kosten? De plant verspreidt zich erg snel; het kleinste fragment kan al een nieuwe plant doen groeien, dus het bestrijden moet uiterst zorgvuldig gebeuren. In het proces om de duizendknoop uit het havengebied te verwijderen werkt HbR onder andere samen met Iv en Bureau Stadsnatuur Rotterdam. Gezamenlijk is in kaart gebracht waar in het havengebied de duizendknoop zich bevindt. In totaal zijn er circa 50 plekken gemarkeerd.

Talloze bestrijdingsexperimenten

Er zijn vanaf 2019 talloze experimenten uitgevoerd om de plant te bestrijden. Iv heeft de uitvoering van al deze proeven van begin tot eind begeleid en verzorgde ook het bijbehorende engineeringswerk en selectie van aannemers die de daadwerkelijke bestrijding doen. De conclusie van alle uitgevoerde proeven is dat er bestrijdingsmethoden zijn die goed kunnen worden toegepast. Bestrijdingsmethoden die zijn uitgeprobeerd zijn onder andere: afknippen, de plant opwarmen met verwarmingselementen (stoom), druppelen met zoutwater, overgieten met kokendheet water, toepassen van elektrische stroom en besproeien met zout water. Echter, niet alle methoden zijn effectief.

Volledig afgraven en opbergen in speciale depots

Volledig met kop en kont afgraven en opbergen in een speciaal depot is momenteel binnen het havengebied de meest effectieve en betaalbare methode. Bovendien kan de grond op den duur weer worden hergebruikt. Het afvoeren van de met duizendknoop besmette grond is nagenoeg onbetaalbaar. Als HbR de duizendknoop zou moeten laten afvoeren en verbranden door thermische reiniging, dan zouden de kosten circa 24 miljoen euro bedragen. De kosten van het afgraven, afvoeren en opbergen in de depots bedragen nu grofweg twee miljoen euro. Deze methode is toegepast op een terrein op de Maasvlakte, waar de duizendknoop de grootste overlast veroorzaakte.

Het depot dat is aangelegd bestaat uit totaal ca.125.000 kuub grond. Het duizendknoopdepot lag vlakbij de Coloradoweg op een terrein van bijna een hectare en is ruim zes meter hoog. Het depot is ingepakt met speciaal doek dat ervoor zorgt dat de duizendknoop gaat verstikken onder het doek. Het doek is afgedekt met een laag afdekgrond, wat ervoor zorgt dat het doek op zijn plek blijft liggen. Het depot is nu geopend en onderzoek wijst uit dat dit gelukt is. Het is dus vrij van Japanse Duizendknoop. De grond kan worden hergebruikt en de locatie worden uitgegeven.

Onderzoek gaat verder

Het is lang niet altijd mogelijk om de grond af te graven. Zo zijn er ook plekken in het havengebied waar de duizendknoop opschiet tussen oevers bekleed met basaltblokken. En zo zijn er meer locaties waar je de grond liever niet afgraaft. In de overige duizendknooplocaties in het havengebied worden daarom verschillende bestrijdingsmethoden toegepast om zodoende de beste methode te ontdekken. Zo wordt er samen met Wageningen University & Research (WUR) gewerkt aan een kleinschalige proef waarbij afgegraven duizendknoopgrond langdurig (voor een periode van drie maanden) continu wordt verhit met een temperatuur boven de 50 graden. Deze methode wordt momenteel toegepast op een depot en zal medio dit jaar gereed zijn.

WUR heeft deze proef al kleinschalig getest en deze was effectief. Iv is als vaste adviseur van HbR in de bestrijdingsaanpak ook bij deze proef betrokken. De samenwerking tussen HbR, WUR, Bureau Stadsnatuur Rotterdam en Iv heeft een goed werkende handelwijze opgeleverd, waarmee het havenbedrijf verwacht de grootste sanering in de loop van dit jaar achter de rug te hebben. Er wordt ook gekeken naar de mogelijkheid om zout water te benutten om de duizendknoop aan te pakken. Daarbij wordt er gekeken naar het druppelsgewijs injecteren van zout water in de stengel. Daarmee is vorig jaar al voorzichtig geëxperimenteerd en er wordt momenteel gewerkt aan een vervolg hierop.

Wil je meer weten over het bestrijden van de Japanse Duizendknoop? Jacqueline vertelt je hier graag meer over. Neem contact op via 088 943 2247 of stuur een mail.