Hoe de Watergraafsmeerpolder klimaatbestendiger wordt gemaakt met steenwol
 
Iv-Infra

Een pilotproject in Amsterdam

Het is een pilotproject in Amsterdam: het klimaatbestendig inrichten van een locatie met tijdelijke huisvesting aan de Kruislaan met een steenwol watermanagementsysteem. De huisvestingslocatie, gelegen in de Watergraafsmeerpolder, wordt bouw- en woonrijp gemaakt en moet daarbij zo worden ingericht dat het gebied bestand is tegen de steeds vaker voorkomende hoosbuien. Maar wat maakt steenwol zo’n robuuste en toekomstbestendige oplossing?

Watercompensatie, een uitdaging

De uitdaging bij het klimaatbestendig inrichten van de huisvestingslocatie is het verzorgen van de watercompensatie ten behoeve van de toename van het dak- en verhardingsoppervlak. Omdat hemelwater door deze toename niet meer in de bodem kan wegzakken, kan wateroverlast of overbelasting van het oppervlaktewater- en/of rioleringssysteem veroorzaakt worden. In de keur van Waternet staat dat er voor elke 1.000 m2 toename aan verhard oppervlak minimaal 70 m3 hemelwaterberging gecreëerd moet worden ter compensatie. Deze eis is aanzienlijk strenger dan de maatgevende bui T10 die, volgens de Leidraad riolering, statistisch gezien eens in de tien jaar valt.

Een ondergrondse oplossing

Iv-Infra heeft diverse varianten onderzocht voor het opvangen van hemelwater. Door de beperkte ruimte was het bovengronds opvangen van hemelwater of het vergroten van het oppervlaktewater geen optie. Bij waterdoorlatende verharding was het benodigde intensieve onderhoud een te groot nadeel, en het opvangen en tijdelijk bergen van water op het dak van het gebouw was financieel niet haalbaar. Een ondergronds bergingssysteem, waarbij het water infiltreert in de bodem, was uiteindelijk het beste passende systeem.

Een cradle to cradle systeem

Het ondergrondse systeem moest duurzaam geproduceerd worden en na een periode van tien jaar het liefst weer volledig herbruikbaar zijn; cradle to cradle. Het Rockflow watermanagementsysteem sloot hier perfect op aan. De basis van het systeem bestaat uit steenwolelementen met een zeer groot vermogen om water te absorberen en te bergen. Steenwol is een natuurlijk materiaal, gemaakt van basalt, dat op een duurzame manier wordt geproduceerd. Ook is het volledig recyclebaar.

Hoe werkt het systeem?

Via een leidingstelsel stroomt het water vanaf diverse kolken en goten naar het onderste deel van de steenwolelementen. Terwijl de holle ruimte tussen de steenwolvezels van onderaf gevuld wordt met water, wordt de lucht bovenin via ontluchtingsleidingen verdreven. De steenwolelementen nemen in enkele minuten circa 95% van hun volume aan water op, zelfs bij lage druk. Dit komt mede door de doorvoersnelheid van het water in de steenwolelementen van ongeveer 200 meter per dag. Het systeem kan zo ontworpen worden dat het binnen 24 uur weer geheel geledigd is en beschikbaar is voor de volgende regenbui.

In gebieden met intensief grondgebruik moet worden gezocht naar het combineren van gebruiksfuncties. In dit geval is dat wateropslag en binnentuin. Bovenop de steenwolelementen wordt een binnentuin gecreëerd. Het water dat op het dak en op straat valt, stroomt via kolken met zandvang, een leidingstelsel en een filterput naar het steenwolpakket. Met deze maatregelen gaat het systeem niet tot nauwelijks in functionaliteit achteruit door dichtslibben en is het in principe ook onderhoudsvrij.

Robuust en toekomstbestendig

In tegenstelling tot traditionele kunststof- of betonnen krattensystemen, kunnen steenwolelementen niet stuk gaan. Als in de toekomst wordt besloten dat in de binnentuin een gat gegraven moet worden voor de aanplant van een boom bijvoorbeeld, of als er kabels doorheen moeten worden geschoten, dan levert dat geen probleem op. Ondanks dat een deel van de steenwol weggenomen wordt, blijft het systeem als geheel intact. Steenwol is een robuuste en toekomstbestendige oplossing, ongeacht wat de plannen zijn en welke plannen er nog worden ontwikkeld. Het zijn lichtgewichtelementen, maar met de juiste gronddekking kunnen ze wel zwaar worden belast. Zware belastingen komen in de binnentuin niet voor, dus kan hier volstaan worden met een afdeklaag van grond van 30 tot 50 centimeter dik.

Nader onderzoek naar de werking van het systeem

Dit is het eerste Rockflow-systeem dat in Amsterdam wordt toegepast en wordt daarom gezien als en pilotproject. Om meer inzicht te verkrijgen in de werking van het systeem als geheel over de jaren, onderzoekt Waternet samen met Iv-Infra welke monitoringsmogelijkheden er bestaan. Gedacht wordt aan continue monitoring van de waterstand, zodat duidelijk wordt hoe het systeem zich vult en ledigt na een regenbui en of daar na verloop van tijd verandering in optreedt.
Wil je meer weten over het klimaatbestendig inrichten van gebieden? Wouter denkt graag met je mee over over de mogelijkheden. Neem contact op via 088 943 3200 of stuur een mail.
Wij zijn altijd op zoek naar nieuw talent. Hoe kan jij ons versterken? Werken bij Iv betekent elke dag werken aan uitdagende en afwisselende projecten. Op kantoor of op locatie. Bekijk snel of er in jouw specialisme een uitdaging te vinden is!