Hoe de Rotterdamse haven duizendknoop-vrij wordt gemaakt Iv-Infra

Een unieke oplossing

Er zijn geen halve maatregelen als het gaat om het bestrijden van de Japanse duizendknoop. De plant werd tot vorig jaar nog als sierplant bij tuincentra verkocht, maar zorgt in de openbare ruimte voor veel schade. Ook in het Rotterdamse havengebied. Een passend bestrijdingsmiddel dat effectief én betaalbaar is, dat is er nog niet. Havenbedrijf Rotterdam N.V. (HbR), Iv-Infra en Bureau Stadsnatuur Rotterdam zijn na diverse experimenten wel tot een voor Nederland unieke oplossing gekomen, die werkt voor het havengebied. In december 2019 is het eerste duizendknoopdepot geopend.

Uiterst zorgvuldige bestrijding

Havenbedrijf Rotterdam ervaart serieuze problemen van de duizendknoop. De plant groeit dwars door kades en oevers heen, tast landhoofden van bruggen aan en ondermijnt andere kunstwerken. Als hier niets aan zou worden gedaan, kan de duizendknoop leiden tot gevaarlijke situaties met als mogelijk gevolg economische en materiële schade die hoge kosten met zich meebrengen. Zeker in een gebied waar veiligheid en continuïteit van essentieel belang zijn, is het dan ook zaak dat verdere verspreiding wordt tegengegaan en dat de plant wordt bestreden. Maar de vraag is: hoe bestrijd je de duizendknoop effectief en tegen acceptabele kosten? De plant verspreidt zich erg snel; het kleinste fragment kan al een nieuwe plant doen groeien, dus het bestrijden moet uiterst zorgvuldig gebeuren. In het proces om de duizendknoop uit het havengebied te verwijderen werkt HbR onder andere samen met Iv-Infra en Bureau Stadsnatuur Rotterdam. Gezamenlijk is in kaart gebracht waar in het havengebied de duizendknoop zich bevindt. In totaal zijn er circa 50 plekken gemarkeerd.

Talloze bestrijdingsexperimenten

In 2019 zijn talloze experimenten uitgevoerd om de plant te bestrijden. Iv-Infra heeft de uitvoering van al deze proeven van begin tot eind begeleid en verzorgde ook het bijbehorende engineeringswerk en selectie van aannemers. De conclusie van alle uitgevoerde proeven is dat gemakkelijke bestrijdingsmethoden er helaas nog niet zijn. Bestrijdingsmethoden die zijn uitgeprobeerd zijn onder andere: afknippen, de plant opwarmen met verwarmingselementen, druppelen met zoutwater, overgieten met kokendheet water en de plant injecteren met glyfosaat. De conclusie was dat dit allemaal niet effectief genoeg was. Injecteren met glyfosaat is alleen bij wijze van proef uitgevoerd. De werking hiervan was onvoldoende en ook het gebruik van dit middel is vergunningplichtig. Wat veel bestrijdingsmethoden met elkaar gemeen hebben is dat ze niet diep genoeg de wortels indringen, en daar zit echt het grootste probleem.

Volledig afgraven en opbergen in speciale depots

Volledig met kop en kont afgraven en opbergen in een speciaal depot is momenteel binnen het havengebied de meest effectieve en betaalbare methode. Bovendien kan de grond op den duur naar verwachting weer worden hergebruikt. Het afvoeren van de met duizendknoop besmette grond is nagenoeg onbetaalbaar. Als HbR de duizendknoop zou moeten laten afvoeren en verbranden door thermische reiniging, dan zouden de kosten circa 24 miljoen euro bedragen. De kosten van het afgraven, afvoeren en opbergen in de depots bedragen nu grofweg twee miljoen euro. Deze methode is in 2019 toegepast op een terrein op de Maasvlakte, waar de duizendknoop de grootste overlast veroorzaakte.

Om de duizendknoop op deze plek te verwijderen en om verdere verspreiding van de plant te voorkomen, is de voorbelasting afgegraven en met vrachtwagens over een speciaal hiervoor aangelegde weg, onder streng toezicht en volgens strikte procedures naar een speciaal depot verreden. Dit depot kwam tot stand met een streng controleregime om verspreiding van de duizendknoop tijdens dit proces te voorkomen. Alle vrachtwagens die grond aanvoerden werden met een speciale wasstraat compleet ontsmet voordat ze het terrein weer mochten verlaten. Dit werd grondig gecontroleerd. Ook werd er constant gemonitord op het weer (regen en veel wind zijn een risico voor verspreiding van de duizendknoop). Bleek bij controle dat er toch nog duizendknoop op de vrachtwagen zat, dan moest deze weer terug de wasstraat in. De route die de vrachtwagens aflegden werd continu gemonitord om te zien of er geen duizendknoop van de vrachtwagens was afgevallen.

In totaal is hier 125.000 kuub grond verreden. Dat zijn zo’n 7.500 vrachtwagens. Het duizendknoopdepot ligt vlakbij de Coloradoweg op een terrein van bijna een hectare en is ruim zes meter hoog. Het depot is ingepakt met speciaal doek dat ervoor zorgt dat de duizendknoop gaat verstikken onder het doek. Het doek is afgedekt met een laag afdekgrond, wat ervoor zorgt dat het doek op zijn plek blijft liggen. Het depot is afgezet met dassengaas om te voorkomen dat konijnen er gaan graven. De verwachting is dat de plant na circa vijf jaar helemaal is afgestorven en dat de grond dan weer kan worden hergebruikt. Ondertussen monitort HbR dit verouderingsproces. In het hele havengebied zijn, naast deze locatie, nog grofweg twintig locaties die worden afgegraven. Dit gaat per locatie om 50-200 kuub.

Onderzoek gaat verder

Het is lang niet altijd mogelijk om de grond af te graven. Zo zijn er ook plekken in het havengebied waar de duizendknoop opschiet tussen oevers bekleed met basaltblokken. En zo zijn er meer locaties waar je de grond liever niet afgraaft. In de overige duizendknooplocaties in het havengebied worden daarom verschillende bestrijdingsmethoden toegepast om zodoende de beste methode te ontdekken. Zo wordt er samen met Wageningen University & Research (WUR) gewerkt aan een kleinschalige proef waarbij afgegraven duizendknoopgrond langdurig (voor een periode van drie maanden) continu wordt verhit met een temperatuur boven de 50 graden. Deze methode wordt momenteel toegepast op een depot en zal medio dit jaar gereed zijn.

WUR heeft deze proef al kleinschalig getest en deze was effectief. Iv-Infra is als vaste adviseur van HbR in de bestrijdingsaanpak ook bij deze proef betrokken. De samenwerking tussen HbR, WUR, Bureau Stadsnatuur Rotterdam en Iv-Infra heeft een goed werkende handelwijze opgeleverd, waarmee het havenbedrijf verwacht de grootste sanering in de loop van dit jaar achter de rug te hebben. Er wordt ook gekeken naar de mogelijkheid om zout water te benutten om de duizendknoop aan te pakken. Daarbij wordt er gekeken naar het druppelsgewijs injecteren van zout water in de stengel. Daarmee is vorig jaar al voorzichtig geëxperimenteerd en er wordt momenteel gewerkt aan een vervolg hierop.
Wil je meer weten over het bestrijden van de Japanse Duizendknoop? Jacqueline vertelt je hier graag meer over. Neem contact op via 088 943 2247 of stuur een mail.
Wij zijn altijd op zoek naar nieuw talent. Hoe kun jij ons versterken? Werken bij Iv-groep betekend elke dag werken aan uitdagende en afwisselende projecten. Op kantoor of op locatie. Zelfstandig of met een team van top experts.