Dutch |English nl | en
De transformatie van een naoorlogse kerk tot een uniek woongebouw

Een transformatie met behoud van het karakteristieke karakter

Een modern wooncomplex met de karakteristieke uitstraling van de jaren 50, maar met het wooncomfort en energieverbruik van deze tijd. Zo wordt wonen in de Baumannkerk wanneer de transformatie van naoorlogse kerk tot wooncomplex gereed is. De kerk is een boegbeeld in de Rotterdamse wijk Overschie en is bekroond tot monumentaal pand. Een strenge eis bij de transformatie is dan ook om de buitengevel zoveel mogelijk intact te houden om het karakteristieke karakter te behouden. De verbouwingsplannen waren groots, maar waren ze ook allemaal haalbaar? CAE, onderdeel van Iv-Bouw, is vanaf de haalbaarheidsstudies tot en met de uitvoering bij dit project betrokken voor technisch advies ten aanzien van de constructie van het gebouw.

Hoe begin je aan zo’n grootschalige transformatie?

In 2018 is CAE gestart met het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie. Iets wat essentieel is bij dit soort grootschalige herbestemmingsprojecten. Het herbestemmen van een bestaand gebouw heeft vrijwel altijd invloed op de constructie en het aanpassen van de constructie is bewerkelijk, duur en vanuit oogpunt van veiligheid niet altijd mogelijk. De belasting van een woongebouw met vier bouwlagen op een fundering is vele malen groter dan het lege volume van een kerkzaal..

De randvoorwaarden van een gebouw zijn dwingend of leidend voor de plannen. De uitkomsten van  de haalbaarheidsstudie  waren ook voor dit project bepalend  voor de weg die daarna is ingeslagen. Daarnaast kan de bouwvergunning pas worden aangevraagd wanneer alles tot in detail is uitgedacht. Als de vergunning eenmaal rond is kun je bij wijze van spreken niet meer zomaar ergens een paal weghalen of toevoegen. Wat wel en niet mogelijk is moet dus al heel vroeg in het traject helder zijn.

Als onderdeel van de haalbaarheidsstudie heeft CAE onderzocht hoe de Baumannkerk constructief gezien in elkaar zit, wat de gewenste aanpassingen betekenen voor de constructie en of alle aanpassingen kunnen worden uitgevoerd. De constructiegegevens van de Baumannkerk waren gelukkig goed gedocumenteerd, waardoor veel benodigde informatie voorhanden was. Met aanvullend geotechnisch onderzoek en inspecties aan het metselwerk hebben we alles goed in kaart kunnen brengen. En doordat we door de haalbaarheidsstudie zo’n goed beeld hebben gekregen, zijn we tijdens de uitvoering niet voor grote verrassingen komen te staan.

De constructieve verbouwing

Met de transformatie van kerk tot wooncomplex zijn alleen de buitenmuren en de voor – en achterzijde van het gebouw blijven staan. De ruimte die aanvankelijk de kerkzaal was, is volledig aangepast. Ook is het dak er afgehaald om daar vervolgens een  transparant blok te realiseren met nog twee woninglagen. In totaal zijn er 33 appartementen en penthouses gerealiseerd. CAE heeft naast de haalbaarheidsstudie ook de technische detaillering en uitvoeringsbegeleiding verzorgd.

In het gebouw zijn twee typen constructies toegepast. Daar waar de nieuwe constructie de bestaande constructie belast, is de nieuwe constructie zo licht mogelijk uitgevoerd. En daar waar de fundering compleet is vernieuwd, is een massievere constructie toegepast; alles in lijn met de huidige kwaliteitseisen om contactgeluid  tussen appartementen te minimaliseren. Dit is het geval  bij het middenschip van het kerkgebouw. Dit gebouwdeel is helemaal ingevuld met een nieuw stramien kanaalplaatvloeren en kalkzandsteen wanden met een eigen fundering. Een nieuwe fundering met een betonnen kern in de kop van het gebouw waarborgt ook de stabiliteit van het extra volume dat bovenop het dak is gerealiseerd. Waar mogelijk is gebruikgemaakt van de bestaande betonpalen.

Aan de achterkant van het gebouw zit een verdiepte kelder. Hier zit de nieuwe constructie complexer in elkaar. Omdat de nieuwe constructie achter in het gebouw meer raakt aan de bestaande constructie, zijn de bestaande palen zoveel mogelijk behouden en is een lichte constructie toegepast met staal en staalplaatbetonvloeren. De bestaande bouwmuren zijn gekoppeld aan de nieuwe vloeren. De uitdaging hier was om de nieuwe constructie te laten uitkomen op de bestaande palen, waardoor als het ware rechte lijnen naar beneden worden verkregen. Maar bij de doorbraken in de bestaande constructie kwam dit niet altijd goed uit, wat resulteerde in complexere overgangen. De nieuwe constructie en de archieftekeningen zijn daarom in een 3D-model uitgetekend en berekend. Uiteindelijk is de oplossing gevonden in overgangsconstructies, waarmee de nieuwe constructie aansluit op de bestaande palen én de indeling van de architect kon worden aangehouden.

Inpassing van grote balkons

In de buitenmuren zit een aantal ramen die zijn doorgebroken om op bepaalde verdiepingen een balkon te kunnen creëren. De balkons zijn vrij groot. Het inpassen van de balkons in de bestaande constructie was ook een complexe opgave. Enerzijds qua logistiek, maar ook qua detaillering, fundering en het verkrijgen van de gewenste stijfheid, zodat de constructie gaat dragen zoals het zou moeten doen. De gewenste afmeting van de balkons is gerealiseerd door gewichtsreductie toe te passen in het beton en gebruik te maken van stalen consoles. Hierdoor was het mogelijk de bestaande fundering te gebruiken. 

Oplevering is in zicht

Inmiddels is de verbouwing al ver gevorderd. De oplevering staat gepland voor dit najaar. Na de complete transformatie woont men hier niet alleen op een mooie en centrale locatie, maar ook in een écht unieke woning. Van buiten lijkt het wooncomplex nog steeds op die oude kerk, maar binnen in het gebouw vind je moderne appartementen met karakteristieke details zoals de opvallend gekleurde glas in lood ramen.

Wil je meer weten over de mogelijkheden voor jouw vraagstuk? Jeroen denkt graag met je mee over jouw technische vraagstukken. Neem contact op via 088 943 3500 of stuur een mail.
Wij zijn altijd op zoek naar nieuw talent. Hoe kan jij ons versterken? Werken bij Iv betekent elke dag werken aan uitdagende en afwisselende projecten. Op kantoor of op locatie. Bekijk snel of er in jouw specialisme een uitdaging te vinden is!